Zakażenie wirusem HPV jako częsta przyczyna zachorowań na nowotwory głowy i szyi osób przed 40 rokiem życia.

Historia dotycząca wirusa  HPV sięga lat osiemdziesiątych XX wieku kiedy to po raz pierwszy sklonowano wirusa brodawczaka ludzkiego. Obserwacje kliniczne bardzo szybko potwierdziły jego bezsprzeczną rolę kancerogenną w rozwoju raka szyjki macicy.  Był to też czas bardzo intensywnej i dość skutecznej  kampanii antytytoniowej w USA. Wkrótce zauważono że zachorowania na pewne typy nowotworów głowy i szyi spadła, podczas gdy zaczęto odnotowywać istotnie więcej zachorować na nowotwory jamy ustnej i gardła środkowego szczególnie w młodszej populacji pacjentów. W licznych badaniach populacyjnych opublikowanych o okresie ostatnich piętnastu lat wykazano, że duża liczba partnerów seksualnych oraz seks oralny w przeszłości,  był związany z wyższym ryzykiem zachorowania na nowotwory regiony głowy i szyi.  Z klinicznego punku widzenia ważne jest wyodrębnienie typów wirusa o wysokim potencjale onkogennym (typy 16, 18, 45, 31) oraz typy o niskim potencjale onkogennym związanym z niskim ryzykiem rozwoju nowotworu (typ 6 i 11). Do zakażenia dochodzi w wyniku mikrourazów błony śluzowej i wyeksponowanie błony podstawnej. W infekcji wirusem HPV charakterystyczne jest to, że nie dochodzi do wiremii. Przebieg kliniczny bardzo często przebiega bezobjawowo. Należy też wspomnieć że u chorych u których doszło do zakażenia wirusem HPV dość często dochodzi do eliminacji wirusa z tkanek organizmu. W nowotworach regionu głowy i szyi korelacja między zakażeniem wirusem HPV a występowaniem zmian nowotworowych w poszczególnych lokalizacjach nowotworowych nie jest taka sama. W przypadku infekcji wirusem HPV najczęściej obserwuje się raki jamy ustnej oraz gardła środkowego. Rak ustnej części gardła któremu towarzyszy zakażenie wirusem HPV najczęściej występuje u osób młodych które nie palą i nie nadużywają alkoholu. Ten typ nowotworu znacząco różni się od nowotworu niezwiązanego z zakażeniem HPV tym, że lepiej odpowiada na standardowe leczenie, a pacjent ma lepsze rokowanie i szanse na powodzenie prowadzonej terapii. W chwili obecnej standardowe postępowanie w obu tych typach nowotworów nie różni się od siebie. Pojawiają się próby podejmowania mniej intensywnego, a więc mniej toksycznego leczenia, w grupie chorych z rakiem gardła środkowego związanego z infekcją HPV. Należy jednak dobitnie podkreślić że na dzień dzisiejszy są to działania w ramach badań klinicznych, i nie jest to standard. Nie rozstrzygnięto jak określić znaczenie współistnienia zakażenia wirusem HPV. Działania w tym temacie ukierunkowane są na wyodrębnienie optymalnego schematu leczenia w tej grupie chorych.