Nowotwory nabłonkowe regionu głowy i szyi stanowią około 5% wszystkich nowotworów złośliwych. W tej grupie nowotworów rak krtani jest najczęściej występującym nowotworem. Nowotwory złośliwe krtani stanowią u mężczyzn 2,7% wszystkich nowotworów. U kobiet występują znacznie rzadziej i stanowią wartość 0,4% wszystkich rejestrowanych nowotworów.

Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2010 roku liczba zachorowań na raka krtani wynosiła 2020 przypadków. Ryzyko zachorowania na ten nowotwór jest około 8 razy większe u mężczyzn niż u kobiet. Najczęściej w tej lokalizacji anatomicznej występują raki płaskonabłonkowe. Należy też zaznaczyć, że zachorowania na nowotwór złośliwy regionu głowy i szyi jest czynnikiem ryzyka wystąpienia drugiego, niezależnego nowotworu. Drugie, niezależne nowotwory najczęściej rozwijają się w drogach oddechowych lub górnym odcinku przewodu pokarmowego.

Najważniejszym czynnikiem, który przyczynia się do powstania raka płaskonabłonkowego krtani są kancerogeny zawarte w dymie tytoniowym. Ryzyko zachorowania zwiększa się dodatkowo w przypadku nadużywania wysokoprocentowego alkoholu. Do innych czynników sprzyjających kancerogenezie należy zanieczyszczenie powietrza spalinami, dymy przemysłowe a także wiele czynników chemicznych zawartych w pożywieniu. Ponadto niektóre grupy zawodowe są szczególnie narażone na czynniki ryzyka związane z zachorowaniem na nowotwory krtani. Występują one u pracowników kotłowni, przy produkcji asfaltu, u pracowników drogowych, przy chromowaniu i galwanizacji oraz u pracujących przy nawozach sztucznych.

Zdjęcie pierwsze: Wrzodziejący płaski  naciek  prawej krtani  obejmujący przedsionek, fałd głosowy, okolicę nalewki, z  unieruchomieniem prawej połowy krtani

Zdjęcie drugie: Ten sam chory po zakończonej radioterapii, całkowita regresja

Przebieg kliniczny raka krtani zależy od bardzo wielu czynników. Głównie zależy od umiejscowienia nacieku oraz od charakteru wzrostu. Najczęściej nowotwory krtani zlokalizowane są w górnym i środkowym piętrze krtani. Rak środkowego piętra krtani cechuje się powolnym przebiegiem. Przerzuty do węzłów chłonnych raka tej lokaliazcji zdarzają się u niewielkiego odsetka pacjentów. Raki okolicy nadgłośniowej, a więc górnego piętra krtani, cechują się szybszym wzrostem, bardziej dynamicznym przebiegiem klinicznym oraz wysokim ryzykiem wystąpienia przerzutów do węzłów chłonnych.

Rak krtani początkowo rozwija się bezobjawowo. Do częstych objawów raka krtani, mogących sugerować potrzebę pogłębionej diagnostyki, należą: utrzymująca się jako stały objaw chrypka, powiększone węzły chłonne szyi, uczucie przeszkody, ciała obcego w gardle, szczególnie przy połykaniu. Występować może również ból przy połykaniu o różnym nasileniu, duszność o różnym nasileniu, krwioplucie. Wczesna diagnoza raka krtani otwiera drogę do leczenia oszczędzającego, bez konieczności wykonywania okaleczających zabiegów operacyjnych laryngektomii całkowitej. Istotnym czynnikiem wpływającym na wczesną diagnostykę nowotworów krtani oraz  innych lokalizacji w obszarze głowy i szyi jest wysoka świadomość oraz znajomość tego zagadnienia w społeczeństwie, czego spodziewanym efektem będzie wczesne zgłaszanie się pacjenta do lekarza.

dr n. med. Michał Spych