Najbardziej trafny wybór strategii postępowania u chorych na nowotwory regionu głowy i szyi opiera się na właściwie przeprowadzonym procesie diagnostycznym. Zakres metod terapeutycznych jest w tym przypadku bardzo szeroki. Chory może być poddany zabiegowi  operacyjnemu, radioterapii, chemioterapii, leczeniu skojarzonemu chemio – radioterapii, lub leczeniu operacyjnemu z następowym leczeniem uzupełniającym.

Wybór optymalnej metody postępowania jest kluczowym momentem terapii warunkującym rokowanie chorego. Pierwszy klasyczny etap diagnostyki opiera się na badaniu podmiotowym i przedmiotowym. Zbierany jest wywiad w kierunku najczęściej występujących objawów nowotworów głowy i szyi. Określany jest czas występowania dolegliwości, dynamika obserwowanych zmian, zbierane są dane dotyczące czynników etiologicznych.

Do najczęściej występujących objawów należą: owrzodzenie śluzówek jamy ustnej i gardła, wyczuwalne węzły chłonne szyi, trudności w połykaniu, dolegliwości bólowe, chrypka, niedrożny przewód nosowy, duszność.

Kolejnym etapem diagnostyki  jest badanie laryngologiczne, połączone z badaniem endoskopowym pozwalającym bardzo dokładnie ocenić śluzówki narządów głowy i szyi. W czasie tego badania z podejrzanych zmian pobierane są wycinki do badania histopatologicznego.

W przypadku potwierdzenia choroby nowotworowej wdrażana jest diagnostyka pogłębiona, mająca na celu jak najbardziej precyzyjne określenie stopnia zaawansowania procesu nowotworowego w zakresie  zaawansowania miejscowego guza, przerzutowych węzłów chłonnych oraz określenia występowania przerzutów odległych. Diagnostyka pogłębiona opiera się na metodach diagnozowania obrazowego. Diagnostyka obrazowa narządów głowy i szyi jest bardzo trudna i wymaga bardzo dużego doświadczenia. Do oceny miejscowego i regionalnego zaawansowania procesu nowotworowego wykorzystuje się rutynowo badanie tomografii komputerowej, badanie rezonansu magnetycznego oraz USG. W przypadku podejrzanych węzłów chłonnych należy dodatkowo wykonać biopsję celem wykluczenia bądź potwierdzenia zmian przerzutowych. Dodatkowo należy wykonać badania obrazowe które pozwolą wykluczyć obecność przerzutów odległych do narządów klatki piersiowej i jamy brzusznej (zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, tomograf komputerowy klatki piersiowej oraz USG jamy brzusznej). Nową jakość w diagnostyce określającej stopień zaawansowania nowotworu regionu głowy i szyi stanowi badanie pozytonowej tomografii emisyjnej (PET). Jest to metoda która nie tylko pomaga w określeniu stopnia zaawansowania procesu nowotworowego ale również wykorzystywana jest do precyzyjnego zaplanowania radioterapii u chorych na nowotwory głowy i szyi wskazując obszary gdzie należy dążyć do podania wysokich dawek promieniowania jonizującego.

dr n. med. Michał Spych